Wonen in een jurte: mogelijkheden en regelgeving in Nederland

Een jurte – in Mongolië ger genoemd – is een ronde, tentachtige woning met een houten frame en meerdere lagen doek en vilt als bekleding. Dit type nomadentent wordt al duizenden jaren gebruikt door rondtrekkende volkeren in Centraal-Azië, met name in Mongolië. Een traditionele jurte is gemakkelijk op te zetten en af te breken (binnen een paar uur) en biedt verrassend veel ruimte en beschutting. Moderne jurtes zijn vaak voorzien van extra comfort, zoals isolerende materialen, ramen, een houtkachel en soms zelfs een kleine keuken.

Jurtes spreken tot de verbeelding door hun eenvoudige, duurzame levensstijl. U leeft dichter bij de natuur, met minder bezittingen en een kleinere ecologische voetafdruk. Tegelijk biedt een goed ingerichte jurte aanzienlijk meer luxe dan kamperen – zo is er meestal een stevig houten vloerframe, volledige regen- en winddichte bekleding en mogelijkheid tot verwarming. De ronde vorm en het gebruik van natuurlijke materialen geven een knusse, bijna magische woonsfeer. Steeds meer mensen in Nederland raken geïnspireerd door dit “back to basics” wonen en onderzoeken of zij (al dan niet tijdelijk) in een jurte kunnen leven.

Wonen in een jurte kan verschillende voordelen en aantrekkelijkheden hebben. Enkele redenen waarom mensen voor deze alternatieve woonvorm kiezen:

• Duurzaam en milieuvriendelijk: Jurtes zijn vaak gemaakt van natuurlijke materialen (hout, wolvilt, canvas) en zijn relatief energiezuinig te verwarmen. Door compact te wonen reduceert u uw energieverbruik en ecologische impact.

• Betaalbaar wonen: In vergelijking met een traditioneel huis is een jurte aanzienlijk goedkoper in de aanschaf. Ook de kosten voor onderhoud en eventuele hypotheek of huur vervallen grotendeels. Dit maakt het voor sommige mensen mogelijk om met minder financiële druk te leven.

• Flexibel en mobiel: Een jurte is demontabel en verplaatsbaar. U bent niet gebonden aan één locatie en zou in principe de tent kunnen verplaatsen als de omstandigheden daarom vragen. Deze flexibiliteit spreekt aan bij mensen die een nomadisch of semi-nomadisch bestaan ambiëren.

• Unieke woonbeleving: U woont dicht bij de natuur en ervaart de seizoenen van heel nabij. Veel bewoners omschrijven het leven in een jurte als rustgevend en inspirerend. De ronde ruimte en het zicht op de kroon (het ronde dakraam) zorgen voor een bijzondere ambiance die u in een gewoon huis niet snel vindt.

Natuurlijk zijn er ook aandachtspunten: zo is de temperatuurregeling voor een aangenaam binnenklimaat in de winter en zomer een uitdaging (goede isolatie en ventilatie zijn belangrijk) en heeft u minder privacy en comfort vergeleken met een moderne woning. Maar voor veel jurtebewoners wegen de vrijheid en eenvoud zwaarder dan deze nadelen.

Wie in Nederland permanent in een jurte wil wonen, loopt al snel tegen de wet- en regelgeving aan. Er bestaat namelijk nog geen specifieke landelijke regelgeving voor alternatieve woonvormen zoals jurtes. In principe valt een jurte onder dezelfde regels als elk ander bouwwerk of woning. Dit betekent dat de bestemmingsplannen en bouwregels van kracht zijn die in uw gemeente gelden. Vaak is het perceel waar u een jurte zou willen plaatsen niet bestemd voor permanente bewoning (bijvoorbeeld een weiland of recreatieterrein).

Zonder woonbestemming mag u er officieel niet wonen. U zou het bestemmingsplan moeten laten wijzigen of een ontheffing/vergunning moeten krijgen – procedures die in de praktijk complex zijn.

In sommige gemeenten is men experimenteel en wordt bewoning van jurtes gedoogd. Er zijn voorbeelden van mensen die op privéterrein of in ecologische projecten in een tent of jurte wonen, waarbij de gemeente (vooralsnog) niet handhavend optreedt. Dit is echter lokaal beleid en geen garantie: andere gemeenten registreren een jurte bijvoorbeeld als recreatiewoning, wat betekent dat u er niet het hele jaar door mag wonen.

Informeer daarom altijd bij uw gemeente naar de mogelijkheden. Steeds meer gemeenten staan voorzichtig open voor tiny houses en andere innovatieve woonvormen, zeker nu duurzame en betaalbare huisvesting aandacht krijgt, maar permanente jurtebewoning blijft vaak een grijs gebied in de regelgeving.

Omdat permanente vestiging complex is, kijken veel mensen naar tijdelijke bewoning in een jurte, bijvoorbeeld op een camping, vakantiepark of in de achtertuin van iemand. In Nederland is het echter niet toegestaan om zomaar langdurig ergens te kamperen buiten de officiële campings. Wildkamperen is nergens toegestaan in Nederland – u kunt niet legaal uw tent of jurte voor onbepaalde tijd in een natuurgebied of op willekeurig terrein neerzetten. U zou vrijwel zeker worden weggestuurd door handhavers.

 Een logische optie is een kampeerterrein of vakantiepark. Hier geldt echter dat de meeste gemeenten permanente bewoning op recreatieterreinen verbieden en actief controleren. U mag dus vaak wel langere tijd verblijven, maar niet officieel wonen op een camping.

Sommige gemeenten kijken weg als iemand buiten het seizoen ergens langer verblijft, maar u kunt meestal niet een jaar rond op dezelfde plek wonen. In gemeenten waar het wél is toegestaan, is soms een maximaal aantal maanden per jaar vastgesteld of moet men elders een hoofdadres hebben.

Ook camping- of parkeigenaren zelf staan niet altijd toe dat iemand fulltime in een tent woont op hun terrein. Informeer dus altijd bij de campingeigenaar én de lokale overheid naar de regels. In het geval dat u op particulier terrein (bijvoorbeeld de tuin of het weiland van een kennis) een jurte wilt plaatsen, geldt wederom de 30-dagen-regel: zonder vergunning mag een tent op eigen grond maximaal 30 dagen blijven staan. Staat de jurte langer dan 31 dagen, dan ziet de overheid het als bouwwerk en komen alle vergunningplichten en eisen om de hoek kijken.

Zoals hierboven beschreven, zal een jurte die langer op één plek staat al snel gezien worden als een vergunningplichtig bouwwerk. Mocht u de formele route willen bewandelen, dan zijn er een aantal zaken om rekening mee te houden. Allereerst moet u een omgevingsvergunning (voor bouwen) aanvragen bij de gemeente. De jurte zal daarbij moeten voldoen aan het Bouwbesluit 2012, net als iedere andere woning (alternatiefwonen.eu). Denk aan eisen rondom constructieve veiligheid, brandveiligheid, isolatiewaarden (energiezuinigheid), ventilatie, enzovoort. In de praktijk is het een uitdaging om een tentconstructie op alle punten te laten voldoen. Zo is bijvoorbeeld de vereiste isolatiewaarde en brandwerendheid lastig te behalen met doeken en vilt (alternatiefwonen.eu). Sommige gespecialiseerde leveranciers bieden echter geïsoleerde yurts aan met extra lagen en brandwerende materialen.

Een lichtpunt is dat gemeenten bij creatieve woonvormen soms bereid zijn mee te denken. Onder de nieuwe Omgevingswet hebben gemeenten meer ruimte voor experimenten en tijdelijke afwijkingen van het bestemmingsplan. Zoals eerder vermeld, bestaan inmiddels diverse tiny house pilots waarbij voor 5 of 10 jaar toestemming is gegeven om op een bepaald terrein kleine tijdelijke woningen te plaatsen. In enkele gevallen zou een jurte onder zo’n regeling kunnen vallen, mits de gemeente enthousiast is en het project kleinschalig blijft. Informeer of uw gemeente openstaat voor een tijdelijke omgevingsvergunning of een ontheffing voor semipermanente woningen.

Een andere uitzondering in de wet betreft de zogenoemde mantelzorgunit. Sinds enkele jaren mag men vergunningsvrij op eigen erf een kleine zorgunit plaatsen voor een hulpbehoevende naaste. In theorie zou een jurte hieronder kunnen vallen als tijdelijke zorgwoning, maar dit is vrij ongebruikelijk en vergt ook dat de situatie aan de criteria voor mantelzorg voldoet. Desondanks toont het aan dat de regels enigszins flexibel kunnen zijn in bijzondere omstandigheden.

Kortom, voor een vergunningstraject geldt: bereid u grondig voor, overleg met de gemeente en schakel eventueel experts in (bijvoorbeeld via de Vereniging Alternatief Wonen of juristen bekend met woonexperimenten). Het is zeker niet onmogelijk om legaal in een jurte te wonen, maar u bent een pionier binnen het huidige systeem en zult geduld en creativiteit nodig hebben.

Een belangrijk voordeel van een jurte is de betaalbaarheid vergeleken met reguliere woningen. Uiteraard variëren de prijzen afhankelijk van formaat, materiaalkeuze en afwerking (traditioneel of luxe). Hieronder enkele prijsindicaties voor jurtes op de Nederlandse markt:

• Kleine jurte (± 20-25 m²): vanaf ca. €5.000 tot €10.000 voor een basic uitvoering. Vaak betreft dit een 4- of 5-wandige Mongoolse ger, al dan niet tweedehands.

• Middelgrote jurte (± 30-35 m²): rond de €12.000 à €18.000 voor een complete nieuwe jurte met isolatie bij. Bijvoorbeeld een 6-wandige ger (diameter ~6,8 m) kost circa €12.700 in standaarduitvoering en kan met opties oplopen tot ongeveer €18.500.

• Grote jurte (± 45-50 m²): vanaf ongeveer €15.000 voor een basisversie, tot €20.000 á €25.000 voor een zeer uitgebreide luxe variant. Een 7-wandige jurte (diameter ~7,8 m) begint rond €15.800 en kan, afhankelijk van extra’s, boven €22.000 uitkomen. Bron: zenyurts.be