Lichtplan in nieuwbouw: zo lukt de perfecte verlichting

Een doordacht lichtplan zorgt voor een sfeervolle ambiance, helpt bij de oriëntatie en zorgt voor veiligheid. Maar waar begint men met de planning? Wij leggen u uit wat bij het lichtplan voor nieuwbouw belangrijk is en hoe u het beste te werk gaat.

Licht bepaalt ons dagelijks leven, onze stemming en ons bioritme. Dat blijkt uit talrijke studies. Geen wonder dus dat een doordacht lichtplan voor huizenbouwers steeds belangrijker wordt. Maar waar moet u bij de planning op letten, welke criteria zijn er en waar begint u het beste? 

Geslaagd trio: een mix van verschillende soorten verlichting als basis 

Voordat u begint met de eigenlijke planning, moet u weten dat een combinatie van de volgende drie soorten verlichting ideaal is: 

1. Basisverlichting: de verlichting van ruimten met plafondlampen of spots die geen schaduw werpen, helpt bij de oriëntatie. Lichtkleuren van ongeveer 3000 kelvin zijn ideaal. 

2. Zoneverlichting: zorgt voor lichtere ruimten in de kamer, zoals de leeshoek, de eettafel of het kookeiland. 

3. Sfeerlicht: dit creëert een huiselijke en warme sfeer. Hiervoor zijn in het bijzonder tafellampen of staande lampen en ledstrips op plafonds en vloeren geschikt. 

Lichtplanung im Neubau Schlafzimmer
Klassiek of modern: stijlvolle hanglampen zijn in elke slaapkamer een mooie blikvanger. Bron: iStock

Stap voor stap naar een optimaal lichtplan voor nieuwbouw 

Voor uw eigenlijke lichtplan adviseren wij u een systematische stap-voor-stap-procedure op basis van uw bouwplan. Dit dient niet alleen als praktisch overzicht dat u helpt om niets van essentieel belang te vergeten, maar biedt ook uw elektricien later een optimale oriëntatiehulp. 

1. Ga ruimte voor ruimte door: 

De ruimtelijke indeling is voor uw lichtplanning een belangrijke basis om verschillende accenten voor afzonderlijke kamers vast te leggen. Want woon-, slaap- en eetkamer hebben heel andere lichtomstandigheden nodig dan bijvoorbeeld keuken, badkamer of gang. Bij andere kamers is het gebruik misschien nog open (bijv. kinder-, werk-, huishoud- of hobbykamer). Hier moet u flexibel voor verschillende scenario’s plannen. 

  • Woonkamer: terwijl voor keuken en badkamer helder licht zinvol is, gaat het naast een goede basisverlichting in de woonkamer vooral om een sfeervolle atmosfeer die ontstaat door indirecte en warme verlichting. 

  • Slaapkamer: vooral in de slaapkamer moet u zorgen voor atmosferisch licht om te kunnen ontspannen en tot rust te komen. Net zo belangrijk is echter een doordachte zoneverlichting van het aankleedbereik. 

  • Werkkamer: hier is een heldere basisverlichting onmisbaar om op sombere dagen in beweging te komen. Let hierbij op een gelijkmatige verlichting – contrasten leiden tot extra belasting voor de ogen en kunnen op den duur vermoeidheid veroorzaken. 

  • Kinderkamer: optimaal in de kinderkamer is een combinatie van meerdere warmwitte en niet-verblindende lichtbronnen, die zacht licht genereren en uitnodigend aanvoelen. Zinvol in de ruimte voor de kinderkamer zijn ook led-oriëntatielichten die uw kind ’s nachts oriëntatie bieden bij een bezoekje aan het toilet. 

  • Keuken: de werkruimte van de keuken moet helder en functioneel verlicht zijn, terwijl aan de eettafel een warm, gezellig sfeerlicht voor een ontspannen en gezellige sfeer zorgt. 

  • Badkamer: naast een goede basisverlichting is in de badkamer rondom de wastafel en de spiegel helder zonelicht aanbevolen zodat ook scheren en make-up goed lukken. Maar ook bewegingsmelders of contactloze varianten zorgen in de badkamer ’s nachts voor goede oriëntatie en besparen tegelijkertijd stroom. 

  • Gang & trappenhuis: om struikelen te voorkomen, moeten vooral de randen van trappen en treden goed verlicht zijn. De afzonderlijke treden zijn bijvoorbeeld gemakkelijk te herkennen als een lichtbron van de bovenste trede zachte schaduwen werpt en de treden bovendien door spots worden verlicht. 

2. Denk in zones en houd rekening met grote meubels: als u al weet waar grotere meubels staan of bepaalde zones moeten worden ingericht, is het raadzaam om deze al in uw bouwplan op te nemen. Een speciale liniaal met schaalverdelingen in verschillende maatvoeringen – een zogenaamde driekant – helpt u bijvoorbeeld de verhoudingen van de afmetingen goed weer te geven. 

3. Verfijning van de grove planning: nadat u de eerste lichtbronnen en meubels hebt ingetekend, zal blijken waar meer lichtbronnen nodig zijn om donkere hoeken te verlichten of voor meer sfeer en comfort te zorgen. In dergelijke bereiken moet u voldoende wandcontactdozen plannen om later extra lampen te kunnen positioneren. 

4. Lijst met lampen maken: documenteer vervolgens zo nauwkeurig mogelijk wat voor lampen u zich voorstelt en waar deze moeten worden geïnstalleerd. Nauwkeurige maatgegevens (bijvoorbeeld over hoogte), speciale wensen voor producten van een fabrikant, slimme lichtbesturing en andere eisen vereenvoudigen later de realisatie. 

Tip: denk er op tijd over na of u bijvoorbeeld op elk moment het licht wilt kunnen dimmen of lichtkleuren wilt kunnen veranderen – heel eenvoudig via een schakelaar, app of lichtbesturing via spraak, want dan komt misschien een slimme bekabeling of een KNX systeem voor uw nieuwe huis in aanmerking. 

Lichtplan maken: wat bovendien belangrijk is 

In principe moet er bij de lichtplanning voor nieuwbouw op het volgende worden gelet: 

  • De lichtwerking: door verschillende soorten lampen en -modellen ontstaat een spel van licht en schaduw, wat tot heel verschillende effecten kan leiden. Vraag u nog vóór de planning af welk effect u met het licht wilt bereiken. Lampententoonstellingen, catalogi of gesprekken met adviseurs bieden inspiratie. 

  • Voldoende wandcontactdozen: voor lees- of tafellampen of staande lampen zijn wandcontactdozen vereist. Om een wirwar van kabels te voorkomen, moet u wandcontactdozen royaal inplannen. Een oriëntatiehulp: de richtlijnen DIN 18015-2 en -4 beschrijven hoeveel wandcontactdozen in elke ruimte horen. 

  • Buiten: denk bij het plannen van uw nieuwbouw ook aan de tuin. Een doordachte buitenverlichting zorgt niet alleen voor oriëntatie in het donker, maar ook voor veiligheid. Bereiken als de hoofd- en zijingang kunnen efficiënt met bewegingsmelders worden verlicht. 

  • Lichtkleuren: of u zich met een verlichting goed voelt, hangt in sterke mate af van de lichtkleur. Deze waarde wordt aangegeven in kelvin. Als vuistregel geldt: hoe hoger het getal, des te kouder, blauwer en ongezelliger werkt het licht. Populair is warmwit licht tussen 2800 en 3300 kelvin. In de keuken of badkamer mag het iets lichter zijn. Tip: test de lichtkleur van een product altijd vóór de montage. 

  • Slimme besturing: lampen en lichtbronnen kunnen in elke ruimte aan slimme lichtsystemen worden gekoppeld. Zelfs individuele lichtscenario’s kunnen worden gedefinieerd. 

Bij lichtplanning voor nieuwbouw moet daglicht en kunstlicht zo nauw mogelijk met elkaar verbonden zijn. Dit verhoogt de woonkwaliteit en de veiligheid. 

Als u erover nadenkt om een Smart Home met slimme lichtbesturing te creëren, dan informeert de Gira Home Assistant u over de mogelijkheden en helpt u bij het zoeken naar een ervaren elektricien.