Ecologisch bouwen wordt steeds relevanter nu klimaatverandering en afnemende grondstoffen ons en dus ook architecten, voor steeds meer uitdagingen plaatsen. Daarom is de architectuur van de toekomst groen, duurzaam en zelfs vrij inventief, zoals deze vijf baanbrekende projecten laten zien.
Stelt u zich eens voor dat u midden in een grote stad woont en het uitzicht uit het raam weelderig groen laat zien in plaats van een grijs, grauw uitzicht Planten, kleurrijke bloemen, verse kruiden, fruit en groenten groeien op daken en gevels, balkons en terrassen. Parken en tuinen nodigen uit tot joggen, wandelen en ontspannen. Klinkt dit als een utopie?
Vooruitziende architecten en stedenbouwkundigen geven reeds antwoorden op de problemen van onze tijd, zoals klimaatverandering, grondstoffenschaarste en brandstof- of woningnood. Zogenaamde groene architectuur is al meer dan een hype.
Wat maakt groene architectuur speciaal?
Planten alleen zijn niet genoeg om aan de criteria voor duurzame architectuur te voldoen. De vorm en functie van een gebouw moeten ook voldoen aan talrijke ecologische, economische en sociale vereisten. De materialen die we gebruiken om te bouwen hebben immers niet alleen invloed op het binnenklimaat of de gezondheid van de bewoners, maar ook op het milieu, het klimaat en het verbruik van hulpbronnen.
Duurzaam bouwen houdt rekening met de hele levenscyclus, van de winning van grondstoffen tot het recyclen van materialen. Groene architectuur wordt daarom gekenmerkt door de volgende belangrijke kenmerken:
Het gebruik van duurzame, duurzame en recyclebare bouwmaterialen, zoals recyclebaar beton of hout.
Verhoogde energie-efficiëntie door het minimaliseren van de operationele energie en het gebruik van hernieuwbare energie, zoals zonneboilers, aardwarmte en zonnepanelen.
De optimale oriëntatie van een gebouw ten opzichte van de zon om verwarmingskosten te besparen.
Efficiënte thermische isolatie met natuurlijke isolatiematerialen zoals hennep, schapenwol, vlas of stro.
Ruimtebesparend bouwen met minimaal gebruik van de oppervlakte.
Maar hoe kan duurzame architectuur onze steden nog leefbaarder maken? Wij presenteren vijf visionaire concepten die de richting aangeven waarin het gebouw van de toekomst zich moet ontwikkelen:
1. Amager Bakke: Duurzame architectuur met een twist.
Een van de grootste milieuprojecten dat momenteel wordt uitgevoerd, vindt u in Kopenhagen. Amager Bakke, een nieuwe afvalverbrandings- en energieopwekkingsinstallatie, verwijdert het afval van de hele stedelijke bevolking van de Deense hoofdstad. Tegelijkertijd genereert de installatie elektriciteit en stadsverwarming voor ongeveer 150.000 huishoudens.
Het spannende aan dit gebouw is echter dat het Deense architectenbureau Bjarne Engels Group het niet aan de rand van de stad heeft geplaatst, maar direct aan het water midden in een plaatselijk recreatiegebied. Het enorme gebouw met een vloeroppervlak van 41.000 vierkante meter (ongeveer zeven voetbalvelden) past als een grote heuvel in het park. De afvalverbrandingsinstallatie biedt een aantal recreatieve attracties zoals uitkijkpunten, klimmuren, straatfitness en een skipiste die het hele jaar door gebruikt kan worden.
2.Sydney Vismarkt: hulpbronnen behouden en het milieu beschermen.
In Sydney wordt een nieuwe toeristische trekpleister gecreëerd bij Blackwattle Bay in Pyrmont: In samenwerking met de lokale architectenbureaus BVN, GXN Innovation en landschapsarchitect Aspect Studios verandert de Deense ontwerpstudio 3XN de op twee na belangrijkste vismarkt ter wereld in een architectonische attractie, die in 2025 geopend moet worden.
Het nieuwe gebouw is een uitstekend voorbeeld van duurzaamheid: een kenmerkend element is een licht golvend dak van hout en aluminium dat de 65.000 vierkante meter grote vismarkt overspant. Het is ontworpen om regenwater op te vangen voor verder gebruik, maar ook om zonne-energie op te wekken. De unieke vorm maakt ook gebruik van de plaatselijke windomstandigheden om warme lucht af te voeren. Dit beschermt de personen beneden tegen de hete zuidenwind. Driehoekige openingen laten veel natuurlijk daglicht toe in het gebouw, direct zonlicht wordt afgebogen. Hoewel airconditioning noodzakelijk is, wordt het gebruik ervan tot een minimum beperkt.
Nog een bijzonder kenmerk van dit ontwerp: de ruimtes die toegankelijk zijn voor bezoekers en de groothandelsmarkt zijn structureel van elkaar gescheiden. De drukte kan echter vanaf een veilige afstand bekeken worden via een amfitheatertrap vanaf de promenade of de kade.
3. The Farmhouse: Wonen tussen gestapelde volkstuinen.
Het Chinees-Oostenrijkse architectenechtpaar Fei en Chris Precht van Studio Precht houdt zich ook bezig met de vraag: “Hoe kan architectuur deel uitmaken van onze voedselproductie en helpen om een voortdurend groeiende bevolking te voeden?” Hun fenomenale project The Farmhouse geeft een antwoord. Het idee: “In zekere zin bouwen we onze landbouwgrond en planten we ons gebouw,” leggen de architecten uit. Hiervoor ontwikkelden ze een modulair systeem van driehoekige, stapelbare houten modules. Dit kaartenhuisprincipe is geschikt voor zowel hoogbouw als vrijstaande of kleine huizen. Leefruimtes met schuine wanden bevinden zich in de respectievelijke gevels, met de V-vormige kubussen ertussen als kweekruimtes voor fruit en groenten.
4. Shilda Winery: De natuur staat centraal, gevolgd door het bouwwerk.
Energie-efficiëntie staat duidelijk centraal bij het ontwerpen van concepten voor gebouwen voor de toekomst en groene architectuur. Dit is ook het geval bij de Shilda wijnmakerij in de oostelijkste regio van Kakheti in Georgië. Drie golvende gebouwdelen zijn letterlijk ingebed in het landschap van de wijngaarden. Vanuit vogelperspectief kunt u nauwelijks zien dat hier een gebouw staat. De afstand tussen de wijnstokken, 2,5 meter, bepaalt ook de afstand tussen de gebogen stalen liggers, met daartussen groen en glas. De thermische massa van de grond wordt gebruikt om het gebouw te koelen. Om dezelfde reden is het grootste deel van de gevel naar het noorden gericht. Dit heeft als voordeel dat er geen extra energie nodig is om het gebouw te koelen.
5. Valley in Amsterdam: groene architectuur in het centrum van de stad.
Stedelijke centra blijven groeien en deskundigen voorspellen dat in 2050 ongeveer 70 procent van de wereldbevolking in stedelijke gebieden zal wonen. Dit betekent dat de behoefte aan groene ruimten in steden groter is dan ooit.
Om Amsterdam een beetje groener te maken, heeft het Nederlandse architectenbureau MVRDV bijvoorbeeld het gebouwencomplex Valley ontwikkeld, dat uit drie weelderig groene torens bestaat. De eerste verdiepingen zijn nog toegankelijk voor het publiek en nodigen uit om over groene terrassen te wandelen, terwijl er hogerop privéterrassen en balkons voor de bewoners zijn. Het gebouw biedt 198 appartementen, met een skybar op het dak die het concept compleet maakt.
6. Solo House: Duurzame architectuur in harmonie met de natuur.
Een ander voorbeeld ligt midden in een bos in de bergstreek Matarraña in Spanje. Hier plaatsten de Belgische architecten Kersten Geers en David Van Severen het Solo House, een rond, experimenteel vakantiehuis op een plateau omgeven door groen. De taak van de architecten was om een soort onzichtbare architectuur te creëren om het indrukwekkende landschap en de kwaliteiten van de omgeving te benadrukken.
Ze ontwierpen een soort ufo: twee betonnen ringen met een diameter van 45 meter vormen de vloer en het dak, met daartussen steunen en grote panoramische ramen. De gevels kunnen volledig geopend worden, waardoor de grens tussen binnen en buiten vervaagt. Zonnepanelen op het dak leveren thermische en elektrische energie die kan worden opgeslagen.
Eigentijds en toekomstbestendig: Architectuur moet opnieuw doordacht worden.
De algemene opvatting van groene architectuur is om een gebouw op een milieuvriendelijke manier te bouwen. Het blijft belangrijk om niet te focussen op de korte termijndoelen, maar vooral op duurzaamheid op lange termijn – van de winning van grondstoffen tot het recyclen van materialen.